Aruba su ‘Bestaansminimum’ no por wordo uza como liña di pobresa

The content originally appeared on: Diario

Parlamentario Setty Christiaans-Yarzagaray:

Liña di pobresa ta bay wordo determina despues cu caba cu e encuesta di ‘Entrada y Gasto’ 

ORANJESTAD (AAN): Parlamentario Setty Christiaans-Yarzagaray como presidente di Comision Fiho di Finansas a percura pa un serie di reunionnan cu Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). E ultimo reunion, cual tawata 19 di januari 2024, a sinta cu CBS como tambe cu Departamento di Asuntonan Social (DAS) mirando cu e tema di ‘bestaansminimum’ ta uno importante. 

Kico ta Bestaansminimum? 

            A pidi CBS y DAS pa splica e comision kico realmente ta ‘bestaansminimum’. Nan ta splica cu esaki ta un suma necesario pa adkiri un pakete di productonan colectivo cu den comunidad en general ta wordo mira como minimo.

Estudio a determina cu e pakete aki tin componentenan manera cuminda, bebida (no alcoholico) como tambe paña, sapato, ‘housing’ y gastonan di operacion di vivienda, salud, transporte, comunicacion y telecomunicacion, recreacion y cultura, educacion y otro producto y servicio.

            E componentenan den ‘bestaansminimum’ tin di nan cu no necesariamente ta refleha productonan cu por wordo considera como productonan relata pa midi pobresa na Aruba. Pues “bestaansmimimum no ta locual nos ta yama e liña di pobresa of ‘poverty line’ na Aruba”, Setty Christiaans-Yarzagaray a expresa.

            Den e caso aki, ‘bestaansminimum’ ta inclui locual bo ta uza na telefon of actividadnan recreativo manera bay come afo den un restaurant cu tambe ta un componente di e ‘bestaansminimum’ pasobra esey ta locual comunidad a wak como un pakete basico di productonan di consumo pa nos tipo di comunidad.

            A papia cu CBS riba e parti di pobresa con e ta bay wordo midi di awo padilanti mirando e hecho cu tin Censo 2020. Nan a indica cu esaki ta bay ta basa riba e ‘income & expenditure survey’ y semper lo wordo basa riba esaki hunto cu e informacion di Censo.

            CBS ta bezig cu e ‘income & expenditure survey’ na e momentonan aki. A cuminsa cu ne na fin di 2023. E biaha aki, e duracion di e encuesta ta bay dura un rato mas teniendo na cuenta cu a wordo recomenda pa tuma ‘seasonality’ tambe den e observacionnan. Asina cu e keda cla lo determina e liña di pobresa na Aruba y segun CBS lo bay tambe den direccion di ‘Sociaal Minimum’.           

Liña di pobresa ta un variabel compleho           

            Esaki ta nifica cu ‘bestaansminimum’ no ta basa ariba locual ta definicionnan di loke pobresa ta significa. Banda di esaki, CBS a splica cu pobresa tin diferente manera cu por ‘approach’e’ manera di ‘World Bank’ (WB), OECD, UNDP, etc. Si wak locual Banco Mundial ta uza como definicion di pobresa na mundo ta wak puramente e parti monetario. Si wak e parti monetario, hopi biaha e liña di pobresa ta rond di $1,90 pa dia (algo mas cu $20) y pa Aruba esaki no ta suficiente pa lo basico manera nan (WB) ta stipula cu ta cuminda, paña y vivienda.

            P’esey no por aplica e metodo aki na Aruba. Pa e motibo aki, CBS, basa riba Censo 2010, a haci un ‘approach’ cu yama AMPI (Aruba Multiple dimensional Poverty Index). Akinan tin componentenan mas amplio cu simplemente liña di entrada, a splica. Den e caso aki ta wak hasta educacion, trabao, salubridad, vivienda y entrada.

            CBS ademas a indica cua ta e indicadornan principal, ademas di entrada, cu ta e componentenan cu ta contribui pa un hende sinti pober na Aruba, cu ta limitacionnan di nos hendenan cu tabata 50.4%, mientras cu entrada mes tabata 83.1%. Esaki ta indicadornan cu ta contribui na cu nos hende ta sinti pober basa riba e AMPI.

            E indicador cu ta contribui mas tanto na pobresa na Aruba ta e nivel di educacion cu ta determina pobresa cu ta 92,0%. Pues den opinion di Parlamentario Yarzagaray, den e caso aki si na Aruba nos kier traha riba e parti di nos hendenan cu ta cay den pobresa, esaki lo mester concentra mas riba educacion di nos pueblo.

            “Como Parlamento nos por ta esunnan cu ta controla gobierno, pero nos ta esunnan cu por contribui tambe na educa. No door di diploma of certificado pero si door di e forma cu ta trece informacion dilanti y asina yuda den e mente di e hende pa stimula pa siña of educa su mes miho”, a agrega.

            Finalmente, Parlamentario Christiaans-Yarzagaray a reitera cu ‘bestaansminimum’ na Aruba no ta e liña di pobresa. ‘Bestaansminimum’ ta midi algo otro. Semper por recuri na CBS of su website pa mas informacion riba e topico aki.