Corte na Aruba a nota aumento drastico di hende cu ta fia placa pero no ta paga

The content originally appeared on: Diario

President mr. de Kort di Corte Comun di Husticia


Momento a yega pa siña pueblo con pa atende presupuesto
Casonan di debe ta aumentando na Aruba mas cu otro islanan  

ORANJESTAD (AAN): Siman pasa a tuma lugar na Renaissance Convention Center na Playa, un sesion di instalacion di Corte Comun di Husticia, di dos Hues cu ta mr. Petrus Pijnenburg y mr. Jojanneke Brandt.  Tambe a duna presentacion di e Procurador General di Aruba, esta mr. Amalin Flanegin.  Tambe a hiba palabra, decano di Abogadonan na Aruba, esta mr. Grasita Griffith.

   Discurso pa habri wowo: E persona cu a hiba palabra principal tabata mr. Maurits de Kort, kende ta presidente di Corte Comun di Husticia.  Durante su discurso, el a bay un rato den direccion di enseñansa na e islanan di Caribe, y tambe e discusion riba e atencion pa idioma na scolnan, y ta kere cu tanto den enseñansa primario y avansa, enseñansa profesional, y den e educacion permanente, ta un yudansa grandi pa trata idiomanan den Reino na forma igual.  Pasobra ademas di un realidad constitucional, tin di atende tambe e realidad demografico.  Aki tambe nan como institucion tin di atende cu esey den Reino.  Y e realidad ey por haya su fuente un biaha mas den e practica diario di enseñansa.

   Segun mr. de Kort, ban traha hunto pa crea un convivencia multilingual.  Pa asina tur hende por expresa nan mes di forma corecto, y asina ricibi un educacion adecuado.  E ta un motor pa e igualdad di oportunidad den henter Reino Hulandes.

   Siña hobennan con pa atende presupuesto: Aki mr. de Kort a mustra cu naturalmente enseñansa ta encera mas cu djis idioma.  Na scol nos ta siña habilidadnan cu tey pa henter bo bida: Bo ta siña conta cu number y skirbi pa asina bo por sobrevivi den e bida aki, y di esey bo ta forma bo futuro.  Pero e ta puntra su mes, si acaso no mester siña alumnonan cierto habilidad practico, manera con pa atende bo presupuesto personal of di famia?  Of duna mas les encuanto arte, etica, y moralidad.  Esey ta dos punto cu mr. de Kort a enfoca riba dje.

   Encuanto habilidad di atende presupuesto, mr. de Kort a divulga cu Cortenan di Husticia a bin ta nota cu e problema di debe cerca persona y famianan den islanan Hulandes den Caribe ta hopi grandi.  Corte Superior ta ricibi hopi peticion pa duna ordo di pago.  Aki mr. de Kort a shock tur hende, pa splica cu aki na Aruba, e casonan di debe ta hopi mas hopi compara cu e otro islanan Hulandes den Caribe.

   Ta posible cu e creditornan na Aruba conoce e caminda pa yega Corte mihor, pero na mesun momento e ta un señal cu ta bin di sociedad.  Ta parce cu aki tin di haber cu hopi persona cu no por haci pagonan fin di luna, y ta bay fia placa cerca tercera, y den peor di casonan, ta bira victima di loke el a describi como ‘Loan Sharks’.  Y si acaso e personanan aki no logra di rescata nan mes financieramente, e ora Hues lo aparece, cu un ordo di pago.

   Bin cu restructuracion di pago: Tambe mr. de Kort ta puntra, si acaso pa e personanan cu a cay hundo den poz financiero, ademas di e instrumento di ‘surseance van betaling’ (suspension di pago), sociedad lo no mester introduci un ‘schuldsanering’ (restructuracion di pago) tambe?  Na su opinion, e lo bay ta un herment util pa yuda hende haya direccion di un perspectiva nobo.

   Pero aun mas importante ta pa concientiza hendenan financieramente for di principio.  Maneho di presupuesto (budget) y e habilidadnan financiero ta lesnan cu bo ta keda cune pa resto di bo bida.  Ningun hende por sin nan.  Y aki enseñansa (principalmente den Reino Hulandes) ta hunga un rol crucial.

   Na comienso di decada 1990, DIARIO a yega di entrevista un Director di Banco na Aruba pa puntre kico e ta opina di mayoria cliente di su banco.  E Director aki na idioma ingles a contesta mesora cu mayoria di Arubianonan “are good borrowers but not good in saving money”.

   Esaki lo por ta e mesun efecto cu scolnan no ta duna les ni con pa atende un presupuesto?  Ta conoci cu por ehemplo Iglesia Catolico na Aruba, tabata obliga parehanan bay les pa nan por contrae matrimonio, y un di e sesion di lesnan aki tabata encera “Con pa traha Presupuesto di Famia”.  Ideal e topico aki lo tabata mucho mihor na scolnan.